Năm 28 tuổi, tôi đóng cửa xưởng sửa chữa ô tô đang phát triển, thành lập Công ty cổ phần cơ khí chính xác Tokai Seiki, bắt đầu chế tạo bạc piston. Lý do: Việc sửa chữa cuối cùng vẫn chỉ là sửa chữa, dù có tài giỏi đến đâu cũng không có khách hàng nào từ Tokyo và Mỹ đến để đặt hàng. Đây cũng có thể nói là bước đầu thay đổi từ sửa chữa sang chế tạo.

Tiếp tục cắp cặp đến trường

Ông Honda (x) tại thương hội Ato, chi nhánh Hamatatsu năm 1935

Hàng ngày, cùng với giám đốc điều hành Miyamoto, chúng tôi miệt mài nghiên cứu kỹ thuật đúc đến hai, ba giờ khuya. Tóc tai dài thườn thượt, tôi phải gọi vợ đến tận xưởng cắt tóc cho để không mất thời gian, khi mệt thì uống ít rượu rồi nằm lăn ra ngủ trên sàn bên cạnh bếp lửa. Tình cảnh đó kéo dài trong nhiều tháng, có lẽ trong cả cuộc đời tôi đây là giai đoạn gian khổ nhất, lấy đêm làm ngày, kiệt tâm kiệt sức nhất.

Tiền dành dụm cũng gần cạn, đến đồ tư trang của vợ cũng phải đem đi cầm. Dẫu vậy, tôi vẫn cắn răng chịu đựng vì nghĩ rằng nếu bỏ giữa chừng thì nhiều người sẽ chịu cảnh chết đói. Mọi việc như bị dồn ép vào đường cùng.

Đến lúc việc thất bại đã rõ ràng tôi mới hiểu nguyên nhân là do tôi còn thiếu những tri thức cơ bản về ngành đúc. Tôi hiểu rằng mọi việc sẽ phải làm lại từ đầu để có thể nhảy vọt một bước dài hơn. Với suy nghĩ như vậy, tôi nhờ giáo sư Adachi - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Kỹ thuật Hamamatsu lúc bấy giờ cho phép tôi học dự thính tại Trường Cao đẳng công nghệ Hamamatsu.

Trong giờ học hầu hết các học sinh khác thường ghi chép tất cả lời nói của thầy, riêng tôi trong đầu chỉ nung nấu đến việc nghiên cứu để chế tạo thành công bạc piston và tìm ra nguyên nhân thất bại, cho nên tôi chẳng quan tâm ghi chép lời giảng. Những gì tôi học hỏi được trong giai đoạn này rất hữu ích, nó là cơ sở khi tôi phải suy nghĩ tìm hiểu một vấn đề gì hoặc cách giải đáp được những băn khoăn về kỹ thuật nào đó.


Ngày mà chúng tôi chế tạo thành công bạc piston đúng theo tiêu chuẩn là ngày 20-11-1937 (Chiêu Hòa 12). Chúng tôi nhận được đơn đặt hàng ba vạn sản phẩm cho xe ôtô Toyota nhưng khi giao năm mươi cái để kiểm tra chất lượng thì chỉ có ba cái đạt tiêu chuẩn. Phải nói, đây là một kinh nghiệm đau xót không thể nào quên.

Mất khoảng hai năm, cuối cùng sản phẩm của chúng tôi mới đạt tiêu chuẩn giao hàng cho Toyota. Với kết quả này, chúng tôi được Toyota đầu tư vốn 40% để thành lập công ty với tổng số vốn 120 vạn yên, chính thức đưa vào sản xuất bạc piston. Không chỉ chế tạo piston xe ô tô mà chúng tôi còn chế tạo linh kiện cho máy bay hay tàu hải quân. Đặc biệt, tôi đã tập trung xây dựng thành công dây chuyền sản xuất tự động sản xuất bạc piston. Từ kinh nghiệm này, khi chiến tranh kết thúc đã tạo điều kiện cho tôi sản xuất xe gắn máy ở quy mô lớn.

Từ xe đạp gắn động cơ đến Dream

Sau chiến tranh, sự nghiệp chế tạo bạc piston của chúng tôi hoàn toàn chấm dứt. Công ty Toyota đề nghị tôi chế tạo phụ tùng cho Toyota nhưng tôi kiên quyết từ chối và bán toàn bộ cổ phiếu của tôi cho Toyota. Trong chiến tranh, phải cam phận làm dưới trướng đại gia Toyota, nay chiến tranh chấm dứt tôi nhận ra đây là dịp để có thể làm những việc tự lập, phát huy cá tính riêng của mình.

Tiền nhận được từ việc bán cổ phiếu Công ty cơ khí chính xác Tokai Seiki là 450.000 yên. Số tiền này có thể làm vốn để đầu tư công việc gì đó nhưng lúc đó tôi cũng khó lòng tính ngay được. Trong thời loạn lạc cũng phải chấp nhận thua thiệt, suy nghĩ như vậy nên tôi đã trải qua một năm sống vui chơi, thổi sáo trúc qua ngày để chờ xem tình hình thay đổi ra sao.

Thật ra tuy vui chơi nhưng trong tim tôi lúc nào cũng âm thầm suy nghĩ, tìm bước đi tiếp. Và cái mà tôi bắt tay đầu tiên chế tạo là máy dệt. Tuy nhiên với sức tiêu xài chơi bời như tôi nên việc chế tạo không đủ để bù đắp. Vì thế, tôi phải bỏ việc chế tạo máy dệt và nghĩ đến việc chế tạo xe gắn máy. Tôi ra sức thu mua các loại động cơ nhỏ từ những máy thông tin quân đội sử dụng trong chiến tranh với giá rẻ rồi cho gắn vào xe đạp là có thể chạy rất tốt. Cuối cùng, chiếc xe này được người sử dụng rất ưa chuộng, bán chạy như tôm tươi. Động cơ trong kho để lắp vào xe không đủ để đáp ứng yêu cầu của khách.

Bản thân tôi vốn thích chế tạo máy móc nên trong hoàn cảnh này nghĩ ngay là phải chế tạo động cơ. Đó là động cơ xe gắn máy Honda hiện nay. Về việc chế tạo xe gắn máy thì ngay chính những người thân và bạn bè cũng có nhiều ý kiến và đánh giá khác nhau, thậm chí có người phê phán: “Vào thời đại xăng nhớt hiếm hoi như  thế này thì làm gì có người dùng xe gắn máy”.

Nhưng riêng tôi vẫn chủ trương bắt tay vào việc chế tạo động cơ vì: “Chính trong thời đại thiếu xăng như vậy cho nên xe gắn máy hoạt động ít tốn xăng là nhu cầu bức thiết”. Tuy nhiên, xe đạp gắn động cơ thì đương nhiên chạy chậm và không chạy lâu bền được. Cho nên tôi quyết tâm phải làm xe gắn máy có công suất mạnh với khung sườn chắc chắn và chịu lực.

Tập trung trí tuệ và năng lực của toàn thể nhân viên, chúng tôi chế tạo thành công xe gắn máy mang tên Dream vào năm 1949. Tên “Dream” có nghĩa là “Giấc mơ” của tôi đối với tốc độ. Chúng tôi đã chúc mừng thành công này bằng rượu Nhật. “Giấc mơ” của tôi đã trở thành hiện thực! .

Bài 5: Chinh phục những đường đua thế giới

Người dịch:  NGUYỄN TRÍ DŨNG

(*) Sách do Trung tâm Sách và xuất bản Báo SGGP kết hợp với trường Doanh thương Trí Dũng và NXB văn hóa Sài Gòn xuất bản.

Top